5 OFF Źródła

Tematem 5 Opolskiego Festiwalu Fotografii są " Źródła". Podobnie jak w poprzednich edycjach temat traktujemy bardzo szeroko. Posługując się słownikową definicją, źródło to:

1. miejsce, z którego woda wypływa na powierzchnię ziemi,
2. to, co stanowi początek czegoś,
3. przyczyna uczuć, zachowań, chorób itp.,
4. dokument będący podstawą do dalszych badań.

„Źródła” to ważne dla fotografów-autorów wystawy-prezentacje, które w istotny sposób określają artystyczna drogę są miejscami z których wypływa osobisty nurt  ich fotografii. Poprzez źródła nie chcemy sięgać do początków powstania fotografii jej ewolucji techniczne. Interesuj nas osobiste podejście autorów do tematów, jaki był ich początek, czym kierowali się podnosząc aparat i naciskając spust migawki, jak osobiste emocje przeniosły się na obrazy-fotografie.

„Źródła” to pretekst jeden z elementów poprzez które chcemy pokazać człowieka w relacji ze światem u źródeł, na początku, w różnorodnych miejscach i sytuacjach do których dotarł fotograf z aparatem.

Istotą kolejnego (podobnie jak poprzednich) OFFu jest pokazywanie fotografii w jej dokumentalnym ujęciu, pozwalającej widzowi na poszukiwanie własnej postawy wobec źródłowych problemów jakie zamierzamy zaprezentować.

Zależy nam aby każda prezentacja stanowiła zamkniętą całość a festiwal ma pokazać różnorodność postaw w odniesieniu do tematu głównego.

Widzowi chcemy pozostawić swobodę wyboru pomiędzy festiwalowymi różnorodnymi propozycjami dlatego obok tkz. gwiazd stawiamy na ciekawe debiuty.

Tekst otwierający katalog festiwalowy powinien wyjaśnić Państwu dlaczego pokazywane są akurat te właśnie wystawy, a nie inne. To tekst programowy, przybliżający idee stojące za prezentacjami fotografii.

Poddaję się już od drugiego akapitu. Temat festiwalu nic Państwu nie wyjaśni, nie przybliży, będzie tylko szybkim sloganem dla ewentualnej prasy czy mediów, które zdecydują się napisać, opowiedzieć, przedstawić festiwal szerszej publiczności. Nie będę na siłę szukać związków tematycznych między wystawami, bo zawsze któraś będzie poszkodowana mniej lub bardziej dla względnego w tym wypadku dobra ogółu.

Opolski Festiwal Fotografii otwiera się po raz piąty. Jeszcze wyraźniej niż w poprzednich edycjach, organizatorzy zbierają znakomite wystawy dokumentalne, coraz bardziej określając swój profil. Najlepsi, najwięksi, najbardziej konsekwentni polscy fotografowie dokumentalni na jednym festiwalu w Polsce. Taka rodzima wersja fotograficznych spotkań z Perpignan. To chyba wystarczy za słowo wstępu, ideowe połączenie wystaw, „temat” festiwalu.

Fotografia dokumentalna boryka się z ogromnymi kłopotami od wielu lat. Autorzy przestali tworzyć na zamówienia gazet, a tematy wymyślają i realizują za własne pieniądze. Co w tym złego, zapytacie Państwo? Przecież autor zaangażowany szczerze we własny temat, stawiający własny dobytek, powinien być bardziej przekonujący niż najlepszy materiał zlecony… Taki kłopot, że w fotografii dokumentalnej i tak nie ma miejsca na nieszczerość, nawet przy zleconym materiale. Sama fotografia prasowa przeżywa głęboki kryzys. Lecz nie maleje liczba fotografów, zajmujących się tym gatunkiem. Na szczęście. Sytuacja eliminuje ze środowiska ludzi pragnących szybko wybić się ponad innych, dążących tylko do sukcesu, bo ten w dokumentalnej fotografii trzeba wyczekać, wypracować konsekwencją i cierpliwością. Trzeba też pokazywać zdjęcia ludziom, spotykać widza, by funkcja komunikatywna mogła zaistnieć. Bez Państwa dokument nie ma sensu. Tym ważniejsza jest dla mnie szansa na zebranie najlepszych serii dokumentalnych w jednym miejscu, i to poza centrum kraju.

W programie festiwalu znalazły się wystawy twórców absolutnie pierwszoplanowych na scenie fotografii dokumentalnej i reportażowej. Jest weteran fotografii prasowej (w tym także wojennej) Krzysztof Miller. Zaprezentuje wystawę, która jest próbą podsumowania kariery. Miller przez ostatnie trzy dekady fotografował w kraju i za granicą, sytuacje codzienne, czasem nawet zabawne i banalne scenki, aż po kluczowe zakręty historii, tej przez duże H dziejącej się daleko od Polski.

Znalazła się także wystawa zbiorowa pięciorga fotografów Kancelarii Prezydenta RP, którzy przez 5 lat fotografowali urzędowanie Bronisława Komorowskiego. Z przeszło miliona zdjęć, wybrano 45 kadrów, które ukazują bardzo nieoczywistą i ludzką stronę polityki.

Są też w programie wystawy monograficzne znakomitych dokumentalistów, zauważonych i docenionych także za granicą. Każdy z nich pracuje w swój unikalny sposób, odmiennie traktując samą fotografię dokumentalną. Jedni by sprawdzić jak sprawy się faktycznie mają, drudzy by zaciekawić, jeszcze inni by zburzyć nasze przeczucia. Cykl „Paragwaj” Tomasza Wiecha w bardzo przewrotny sposób opowiada o naszej tożsamości narodowej (przy okazji także o znajomości obcych kultur, czy chociażby geografii). Anita Andrzejewska w serii „Niespiesznie” opowiada o życiu w Birmie i Laosie, u progu ważnych przemian społecznych. Jej kadry są tym literalnym zatrzymaniem czasu, możliwym dzięki fotografii, gdy od widza wymagamy momentu kontemplacji, zastanowienia, zwolnienia. Zdjęcia Jana Brykczyńskiego „Boiko” opowiadają o małej społeczności żyjącej zgodnie z tradycjami niemal na przekór upływowi czasu. Piotr Małecki przedstawia zaś polską subkulturę związaną ze sceną disco polo, burząc stereotypy i uprzedzenia widzów.

Można wszystkie wystawy zamknąć w jednym tytule, proponowanym przez organizatora: „Źródła” i układać własne narracje, którędy, dlaczego, skąd itd. To co najważniejsze, to zbiór różnych postaw i sposobów opowiadania o współczesnym świecie, ciągle w obrębie fotografii dokumentalnej.

Joanna Kinowska

Program festiwalu:

1.10 – czwartek

Rynek Opole

12.00 – WERNISAŻ – Szkoła Filmowa w Łodzi „Moja 25 letnia”, – konferencja prasowa

Muzeum Śląska Opolskiego, ul. Muzealna

17.00 – WERNISAŻ – “Przyjaźni i sztuce” Max Glauer (1867–1935)

2.10 – piątek

Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Minorytów 4

17.00 – OTWARCIE 5 OFF

17.15 – WERNISAŻE – „Debuts 2” doc! photo magazine, „REW” – Marlena Jabłońska laureatka konkursu, “Pokaż się”

18.00 – SPOTKANIE z Grzegorzem Kosmalą i Anetą Kowalczyk “Jak dziś debiutować”

3.10 – sobota

Teatr Lalki i Aktora, ul. Kośnego 2a

15.00 – WERNISAŻ – „Źródła”, studentów Instytutu Sztuki UO

Galeria Muzeum Śląska Opolskiego ul. Ozimska 10

16.00 – WERNISAŻ – „Niespiesznie” Anita Andrzejewska

Muzeum Śląska Opolskiego, ul. Muzealna

17.00 – WERNISAŻE – „Niedecydujący moment” Krzysztof Miller, „Boiko” Jan Brykczyński, „Disco Polo” Piotr Małecki „Prezydentura w obiektywie” Wojciech Grzędziński, Łukasz Kamiński, Piotr Molecki, Wojciech Olkuśnik i Eliza Radzikowska-Białobrzewska

17.30 – SPOTKANIA – Piotr Małecki prowadzi Joanna Kinowska, Krzysztof Miller prowadzi Marek Szyryk

4.10 – niedziela

Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Minorytów 4

12.00 – WARSZTATY – „Warsztaty Lightroom” prowadzi Jakub Kaźmierczyk

6.10 – wtorek

Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opole, ul. Minorytów 3

11.00 – WERNISAŻ – „Godzina W” Maciej Niesłony

Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Minorytów 4

17.00 – WERNISAŻ – „0,9” Piotr Chrobak

17.30 – SPOTKANIE – Maciej Niesłony

18.30 – PREZENTACJA zdjęć z Warsztatów Warsztatów Photoshpere Collective

8.10 – czwartek

Aneks, Galeria Sztuki Współczesnej, Plac Teatralny 12

18.00 – WERNISAŻ i SPOTKANIE – „Paragwaj” Tomasz Wiech

9.10 – piątek

Galeria A-Kwadrat, ul. Pasieczna 10/1

17.00 – WERNISAŻ – „#źródła” członkowie Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego

10.10 – sobota

Teatr Dramatyczny, hol Mała Sala, ul. Plac Teatralny

13.30 – WERNISAŻ – „Nie ma takiego miejsca dom”, Olga Świątecka

Filharmonia Opolska, ul. Krakowska 24

18.00 – WERNISAŻ – „Motylarium”, Magdalena Franczuk

15.10 – czwartek 

Studenckie Centrum Kultury, Katowicka 95

18.00 – FINISAŻ – „Boskie odcienie szarości” MONAR Zbicko

16.10 – piątek

Poczekalnia PKP, Opole Główne

20.00 – FILM o Sebastiao Salgado, „Sól ziemi” reż. Wim Wenders.

Wystawy towarzyszące:

Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu, ul. Wrocławska 174

„Strój i ubiór ludowy na Śląsku Opolskim", Sławoj Dubiel, Sławomir Mielnik, Michał Grocholski, październik

Mała Galeria WBP, ul. Piastowska 18

“Pola Negri. Legenda kina” październik